Nông nghiệp Net Zero cần vốn và vai trò ‘nhạc trưởng’ của lãnh đạo địa phương

Đột phá trong nông nghiệp 

Ngày 19.12, tại TP.Cần Thơ, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp phối hợp với các cơ quan liên quan tổ chức Diễn đàn Xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp bền vững hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050.

Sau gần 40 năm đổi mới, nông nghiệp Việt Nam vẫn là ngành kinh tế quan trọng đóng góp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước. Việc thực hiện nông nghiệp Net Zero giúp người sản xuất không chỉ tối ưu hóa tài nguyên, giảm phân bón, nước trong canh tác nông nghiệp, sử dụng năng lượng tái tạo, giảm chi phí đầu vào; giúp cải thiện hiệu suất, chất lượng sản phẩm. Song song đó, doanh nghiệp sản xuất – thương mại sẽ đáp ứng được các tiêu chuẩn chung trong sản xuất đáp ứng đúng yêu cầu của thị trường nhập khẩu, tăng giá trị thương hiệu, dễ thâm nhập các thị trường có giá trị cao.

Báo cáo quốc gia về khí hậu và phát triển cho Việt Nam, Ngân hàng Thế giới (World Bank) cho biết, nông nghiệp là ngành có lượng phát thải khí nhà kính lớn thứ hai ở Việt Nam, chiếm khoảng 19% tổng lượng phát thải năm 2020. Trong đó, sản xuất lúa gạo chiếm khoảng 48% lượng phát thải đó.

Theo ông Võ Tân Thành, Phó chủ tịch VCCI, một trong những giải pháp đột phá để giảm phát thải là áp dụng mô hình tín chỉ carbon. Đây không chỉ là công cụ thúc đẩy giảm thiểu phát thải mà còn tạo ra nguồn thu mới cho người nông dân thông qua giao dịch tín chỉ. Các mô hình nông nghiệp bền vững, như trồng dâu nuôi tằm tại Lào Cai hay Vĩnh Phúc, là minh chứng rõ ràng về hiệu quả của việc kết hợp sản xuất xanh với lợi ích kinh tế. “Chúng tôi kỳ vọng vùng ĐBSCL, với vai trò là vựa lúa của cả nước, sẽ tiếp tục tiên phong trong việc phát triển các mô hình nông nghiệp Net Zero”, ông Thành nói.

“Lợi ích rất lớn, không thể không làm”

Tại diễn đàn, lãnh đạo các địa phương như TP.Cần Thơ, các tỉnh Trà Vinh, Đồng Tháp, Long An… các nhà quản lý, các chuyên gia, hiệp hội doanh nghiệp, doanh nhân cũng đã thảo luận nêu ra một số khó khăn, gợi mở các giải pháp xây dựng hệ sinh thái nông nghiệp bền vững hướng tới mục tiêu Net Zero vào năm 2050. Ông Trần Việt Trường, Chủ tịch UBND TP.Cần Thơ cho biết, để hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, sẽ phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn cần giải quyết. Trong đó, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, doanh nghiệp, nhà khoa học và cộng đồng người dân là yếu tố then chốt cần được đẩy mạnh.

Ông Lê Văn Hẳn, Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh cho rằng, bản thân nhà nông, doanh nghiệp Việt phải nhanh chân tiến tới nông nghiệp Net Zero nếu không muốn thụt lùi. Các doanh nghiệp ở từng địa phương cũng sẽ có những lợi thế và những thách thức cần vượt qua để hướng đến mục tiêu, chuỗi cung ứng nông nghiệp an toàn, bền vững.

Về phía doanh nhiệp, ông Huỳnh Văn Thòn, Chủ tịch Tập đoàn Lộc Trời chia sẻ, Lộc Trời đã rất thành công với mô hình cánh đồng mẫu lớn nhưng vẫn còn nhiều lúng túng khi thực hiện đề án 1 triệu ha lúa phát thải thấp. Ông cho rằng, nguyên nhân là do việc thực hiện chưa đồng bộ cả về quản lý, cơ chế chính sách và vẫn mạnh ai nấy làm. Theo ông Thòn, cần thiết có sự tham gia chỉ đạo, lãnh đạo quyết liệt hơn từ người đứng đầu các địa phương như một người “nhạc trưởng” để hiện thực hóa các chương trình đề ra. Tiếp đến, là vấn đề chính sách cho vay, đặc biệt là cho vay nhanh chóng và thuận lợi với người nông dân.

Ông Tô Thái Thành, Tổng giám đốc Công ty CP Tập đoàn Tiến Thịnh cho rằng, sản xuất xanh bền vững không những tạo ra sản phẩm an toàn mà còn bảo vệ chính sức khỏe của người sản xuất sau đó mới đến người tiêu dùng. Vì vậy, việc đẩy mạnh sản xuất xanh, sản xuất theo các tiêu chuẩn đòi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước cần phải có các chương trình, các hoạt động kiểm tra, giám sát thật chặt chẽ, đánh giá tính hiệu quả, tính khả thi cũng như kết quả  thực hiện. Cùng với đó là hỗ trợ về vốn để nâng cao chuyển đổi mô hình để mang lại giá trị, tăng giá trị, sản lượng chất lượng hàng hóa…

Phát biểu tổng kết tại diễn đàn, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho rằng, phát triển nông nghiệp bền vững là xu thế không thể thay đổi và có rất nhiều khó khăn để thực hiện nhưng lợi ích rất lớn nên không thể không làm. Việc phát triển hệ sinh thái nông nghiệp bền vững phải đi từ nhận thức đồng bộ – hành động đồng bộ. Muốn thực hành sản xuất xanh phải có môi trường chính sách xanh, tín dụng xanh, thị trường xanh. Làm chủ công nghệ xanh, đổi mới sáng tạo xanh để liên kết đồng bộ với nhau để việc thực hiện đi vào thực chất. “VCCI sẽ có kiến nghị với cơ quan chức năng phù hợp để tiếp tục thúc đẩy con đường hệ sinh thái nông nghiệp bền vững đóng góp vào sự phát triển của nền kinh tế Việt Nam nói chung”, Chủ tịch VCCI nói.