NMLD Dung Quất – Động lực tăng trưởng kinh tế tỉnh Quảng Ngãi
NMLD Dung Quất là NMLD đầu tiên của Việt Nam được xây dựng tại xã Bình Trị, huyện Bình Sơn (Quảng Ngãi) với quy mô hơn 900ha, công suất thiết kế khoảng 140.000 thùng dầu thô/ngày và tăng lên 171.000 thùng dầu thô/ngày sau khi nâng cấp mở rộng. Hiện nhà máy đang đáp ứng hơn 30% nguồn cung xăng dầu trong nước với đa dạng các loại sản phẩm như xăng RON92, RON95, dầu hoả/ nhiên liệu bay Jet A1, khí hóa lỏng (LPG), dầu diesel ôtô, propylene…
Công ty cổ phần Lọc hoá dầu Bình Sơn (BSR) hiện là đơn vị quản lý, vận hành NMLD Dung Quất an toàn, ổn định với hơn 97 triệu tấn sản phẩm và đạt hơn 49 triệu giờ công an toàn từ khi nhà máy đi vào hoạt động đến nay. Qua đó, đơn vị cũng đã đóng góp tích cực vào ngân sách của tỉnh Quảng Ngãi với hơn 230 nghìn tỷ đồng. BSR cũng chi khoảng 870 tỷ đồng cho các hoạt động an sinh xã hội trên khắp cả nước trong hơn 16 năm hình thành và phát triển.
NMLD Dung Quất cũng đóng vai trò là “thỏi nam châm” thu hút đầu tư mạnh mẽ vào KKT Dung Quất với vốn đầu tư vào tỉnh Quảng Ngãi tăng từ 3,7 nghìn tỷ đồng (1996 – 2004) lên khoảng 84,3 nghìn tỷ đồng (2007 – 2008). Tất cả các chỉ số tăng trưởng đầu tư đều thay đổi theo từng mốc thời gian xây dựng và đi vào hoạt động của NMLD đầu tiên của Việt Nam. Những hoạt động của BSR cũng đồng thời được xem là “bản lề” quan trọng trong việc thay đổi cơ cấu kinh tế của tỉnh Quảng Ngãi từ một tỉnh thuần nông sang phát triển theo hướng công nghiệp hoá, song hành cùng các đơn vị khác như Hoà Phát Dung Quất, Doosan Vina, VSIP… tại KKT Dung Quất.
NMLD Dung Quất đóng vai trò quan trọng trong thu ngân sách, thu hút đầu tư và phát triển nền kinh tế tỉnh Quảng Ngãi và miền Trung.
Với những đóng góp tích cực cho kinh tế tỉnh Quảng Ngãi nói riêng và miền Trung nói chung, NMLD Dung Quất đã giúp tỉnh “thăng hạng”, đứng thứ 12/63 tỉnh thành trong thu ngân sách (năm 2023). Đồng thời, Quảng Ngãi cũng được xếp hạng thứ 18/63 tỉnh thành về quy mô nền kinh tế và đứng thứ 5/14 tỉnh khu vực Bắc Trung bộ và Duyên hải Trung bộ trong năm 2024.
NMLD đầu tiên của Việt Nam được thiết kế với nhiều thuận lợi trong công tác vận chuyển, kết nối. Nhà máy được thiết kế với Cảng xuất sản phẩm (xã Bình Thuận, huyện Bình Sơn) đặt tại Vịnh Dung Quất, vịnh nước sâu được đánh giá là một trong những vịnh đem lại thuận lợi lớn trong ngành hàng hải. Mặt khác, NMLD Dung Quất cũng thuận lợi khi nằm cạnh quốc lộ 1A, cao tốc Quảng Ngãi – Đà Nẵng và thuận tiện về đường hàng không khi nằm gần sân bay Chu Lai (Quảng Nam). Tuy hạ tầng chưa được quy hoạch bài bản, đồng bộ, nhưng nhìn chung, địa lý tại KKT Dung Quất đã có những thuận lợi căn bản trong việc hình thành Trung tâm LHD&NL quốc gia tại miền Trung.
Đề án mở ra nhiều cơ hội
Quảng Ngãi được biết đến là một trong những vùng kinh tế trọng điểm của miền Trung và đi đầu trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa các ngành kinh tế với điểm sáng là KKT Dung Quất. Với những cơ chế chính sách và địa lý chiến lược, KKT Dung Quất trở thành điểm sáng trong đầu tư phát triển, đặc biệt là lĩnh vực công nghiệp lọc hóa dầu và năng lượng. Do đó, việc hình thành Trung tâm LHD&NL tại KKT Dung Quất theo nhiệm vụ của Nghị quyết số 26-NQ/TW (Nghị quyết 26) của Bộ Chính trị về Phát triển kinh tế – xã hội và bảo đảm quốc phòng, an ninh vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải Trung Bộ đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 được định hướng sẽ mở ra nhiều cơ hội, tiềm năng đối với tỉnh Quảng Ngãi và Việt Nam.
Trung tâm sẽ góp phần bảo đảm vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, là tiền đề quan trọng để phát triển kinh tế-xã hội địa phương, vùng và quốc gia. Đồng thời, phát triển các dự án năng lượng, nguyên liệu và vật liệu xanh bền vững, phù hợp với xu thế chuyển dịch năng lượng sạch, gắn với mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050. Việc hình thành trung tâm cũng sẽ phát triển đồng bộ và đa dạng hoá các loại hình năng lượng, sử dụng triệt để và hiệu quả các nguồn khí thiên nhiên và năng lượng tái tạo trong vùng…
Đặc biệt, Trung tâm LHD&NL tại KKT Dung Quất sẽ trở thành động lực của khu vực, phát triển bền vững trên cơ sở các tiềm năng, lợi thế của địa phương và khu vực. Bên cạnh đó, tăng cường kết nối với các vùng Tây Nguyên, đồng bằng Sông Hồng và Đông Nam Bộ. Trung tâm cũng sẽ tạo mối quan hệ đối tác chiến lược với các doanh nghiệp trong các ngành công nghiệp liên quan, như ngành thép, nhựa… tại các KKT lân cận để mở rộng chuỗi giá trị sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Đặc biệt, tối ưu hóa việc khai thác và sử dụng các nguồn nguyên liệu sẵn có trong khu vực, bao gồm khí và condensate từ Lô 117-118-119 (Cá Voi Xanh), Lô 113-114-115 và các khu vực lân cận; nguyên liệu sinh khối…
Song song với đó, Trung tâm LHD&NL quốc gia tại KKT Dung Quất cũng được đề ra mục tiêu đến năm 2030, đáp ứng toàn bộ nhu cầu xăng dầu cho khu vực miền Trung và Tây Nguyên, tối thiểu 30% nhu cầu xăng dầu cả nước; mức dự trữ dầu thô đạt 30 ngày sản xuất và dự trữ xăng dầu đạt 30 ngày tiêu thụ. Tổng sản lượng năng lượng cuối cùng đạt khoảng 8 triệu tấn dầu quy đổi (TOE); đóng góp 30% vào tăng trưởng kinh tế của Quảng Ngãi và tạo ra khoảng 10.000 việc làm mới. Mặt khác, việc hình thành Trung tâm LHD&NL tại KKT Dung Quất cũng sẽ phấn đấu thu hút khoảng 15 tỷ USD vốn đầu tư trong và ngoài nước.
Đến năm 2050, trở thành Trung tâm lọc hóa dầu và năng lượng hàng đầu khu vực Đông Nam Á và là trung tâm trung tâm lọc hoá dầu và năng lượng xanh, bền vững, tiên phong trong khu vực. Đồng thời, tổng sản lượng năng lượng cuối cùng đạt khoảng 25 triệu tấn dầu quy đổi (TOE) và tạo ra 30.000 việc làm mới cho người dân. Góp phần thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước khoảng 50 tỷ USD.
Hướng đến năm 2050, Trung tâm LHD&NL quốc gia tại miền Trung sẽ tạo ra khoảng 30.000 việc làm mới cho người dân.
Đến nay, Trung tâm LHD&NL quốc gia tại KKT Dung Quất đang tiếp tục được các cấp liên quan cùng với các Tập đoàn hàng đầu Việt Nam, trong đó có Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam) cùng tỉnh Quảng Ngãi tích cực thảo luận, đóng góp ý kiến về các giải pháp, cơ chế, chính sách… để hoàn thiện đề án. Với việc hình thành Trung tâm LHD&NL quốc gia tại KKT Dung Quất với hạt nhân là NMLD Dung Quất không chỉ giúp sản xuất các sản phẩm dầu mỏ truyền thống mà còn mở ra cơ hội phát triển năng lượng xanh, sạch, bền vững. Qua đó, góp phần đảm bảo vững chắc an ninh năng lượng quốc gia, cung cấp đầy đủ năng lượng, nguyên liệu và vật liệu ổn định. Hơn hết, Trung tâm cũng sẽ tạo “đòn bẩy” cho việc phát triển kinh tế – xã hội nhanh và bền vững cho tỉnh Quảng Ngãi và Việt Nam.
