Evergreen Estate và dấu mốc tiên phong đưa kiến trúc xanh lên cấp độ đô thị tại Ðông Nam Á

Trong bối cảnh đô thị hóa nhanh chóng, các vấn đề môi trường và sức khỏe cộng đồng tại Việt Nam ngày càng trở nên cấp thiết. Nếu trước đây kiến trúc xanh thường chỉ dừng lại ở quy mô công trình, thì ngày nay, các chuyên gia đang nhấn mạnh đến cấp độ mới: Xanh ở tầm đô thị, nơi sức khỏe con người được đặt làm trọng tâm trong mọi quyết định quy hoạch.

Ngay từ Hiến pháp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), sức khỏe đã được định nghĩa là trạng thái toàn diện về thể chất, tinh thần và xã hội, không chỉ đơn thuần là không có bệnh tật. Điều này dẫn tới một cách nhìn mới: đô thị không chỉ là tập hợp công trình, mà là một “hệ sinh thái sức khỏe”. Đô thị xanh không chỉ bao gồm cây xanh, không khí sạch hay tiết kiệm năng lượng, mà còn là sự gắn kết cộng đồng, bảo tồn bản sắc văn hóa, tính an toàn và sự bao trùm trong tiếp cận dịch vụ. Theo World Green Building Council (2023), nếu áp dụng đồng bộ kiến trúc xanh, các đô thị có thể giảm tới 25% lượng khí thải nhà kính, đồng thời nâng cao sức khỏe thể chất và tinh thần nhờ gia tăng diện tích cây xanh, không gian công cộng và hạ tầng thân thiện môi trường..

Evergreen Estate – Dấu mốc tiên phong đưa Lạng Sơn lên bản đồ đô thị xanh quốc tế

Tại Việt Nam, một bước tiến quan trọng đã được ghi dấu khi Evergreen Estate của GP.Invest trở thành dự án đầu tiên trong nước, đồng thời là dự án tiên phong tại Đông Nam Á, theo đuổi chứng chỉ LEED for Communities (LfC) – Hệ thống đánh giá toàn diện về phát triển bền vững ở quy mô cộng đồng do Hội đồng Công trình Xanh Hoa Kỳ (USGBC) phát triển.

Khác với chứng chỉ LEED ở cấp độ công trình, LEED for Communities xem xét đô thị như một chỉnh thể, bao gồm: Hạ tầng giao thông, quản lý nước, năng lượng, vật liệu, chất lượng cuộc sống và cả khả năng thích ứng trước biến đổi khí hậu. Việc Evergreen Estate theo đuổi chứng chỉ này cho thấy Việt Nam đã có một đại diện bước vào nhóm tiên phong toàn cầu về phát triển đô thị bền vững.

Dự án do GP.Invest, đơn vị phát triển bất động sản có gần 20 năm kinh nghiệm, triển khai tại Phường Đông Kinh, TP Lạng Sơn, trên quỹ đất khoảng 38 ha. Khác biệt với nhiều khu đô thị đồng bộ trước đây, Evergreen Estate được quy hoạch dựa trên địa hình đồi núi tự nhiên, hạn chế san gạt, từ đó giữ được cảnh quan bản địa và tối ưu hóa vi khí hậu. Các giải pháp kỹ thuật được áp dụng bao gồm hệ thống quản lý năng lượng thông minh, hạ tầng giao thông khuyến khích đi bộ và xe đạp, xử lý và tái sử dụng nước, cùng các mảng xanh và mặt nước bố trí đan xen khắp không gian sống.

Theo Công ty TNHH Edeec – Đơn vị tư vấn kỹ thuật xanh cho dự án, sau khảo sát và phân tích hồ sơ thiết kế, Evergreen Estate có thể đáp ứng đầy đủ các điều kiện tiên quyết của LEED for Communities, với số điểm dự kiến đạt 55/110 – tương ứng mức Silver. Trong đó, năng lượng và phát thải đóng góp lớn nhất với 18 điểm, tiếp theo là hệ thống tự nhiên và sinh thái (10 điểm), hiệu quả sử dụng nước (9 điểm), và giao thông và sử dụng đất (9 điểm).

Để đạt được kết quả này, dự án được tính toán áp dụng loạt giải pháp đồng bộ, đặc biệt là tính toán dự báo quy hoạch hiệu quả năng lượng cho toàn khu, xác định rõ % hiệu quả – Đây là công việc chưa từng được thực hiện tại Việt Nam. Về giao thông, Evergreen Estate thiết kế mạng lưới xe đạp nội khu kết nối toàn diện, đồng thời bố trí hệ thống giao thông công cộng kết nối với các trục chính và các đô thị lân cận. Hạ tầng trạm sạc xe điện cũng được dự tính triển khai, nhằm khuyến khích xu hướng di chuyển xanh. Về cảnh quan, dự án tận dụng địa hình tự nhiên đặc trưng của Lạng Sơn với mục tiêu phục hồi các khu vực bị xáo trộn và khôi phục tối thiểu 15% diện tích đất thành mảng xanh sinh thái, ưu tiên các loài thực vật bản địa, chịu hạn, có giá trị sinh thái cao. Về hạ tầng và quản lý, Evergreen Estate hướng tới giảm tối đa năng lượng sử dụng, tích hợp năng lượng tái tạo, tái sử dụng nước mưa, xử lý nước thải bằng công nghệ MET, kết hợp hệ thống quản lý vận hành thông minh (BMS).

Bên cạnh khía cạnh môi trường, Evergreen Estate còn hướng đến yếu tố xã hội – Điểm cốt lõi trong hệ thống LEED for Communities. Các công trình công cộng, xã hội (trường học, y tế, an ninh, công trình thể thao,…) phục vụ nhu cầu người sử dụng được đưa vào quy hoạch nhằm thúc đẩy sự gắn kết giữa cư dân, đồng thời tạo nền tảng cho một cộng đồng đô thị bền vững, an toàn và bao trùm. Dự kiến, Evergreen Estate sẽ hoàn tất bộ hồ sơ và trình xét duyệt lấy chứng chỉ LEED vào năm 2027, theo các từ vấn từ phía đơn vị kỹ thuật Công ty Edeec.

Giới chuyên môn đánh giá, việc một địa phương như Lạng Sơn, vốn trước đây chưa có nhiều dự án bất động sản quy mô, nay xuất hiện khu đô thị đạt chuẩn xanh quốc tế, không chỉ đánh dấu bước ngoặt với GP.Invest mà còn mở ra hướng phát triển mới cho thị trường vùng biên. Khi các tuyến cao tốc trọng điểm như Hữu Nghị – Chi Lăng hay Đồng Đăng – Trà Lĩnh hoàn thành, Evergreen Estate có thể trở thành một hình mẫu đô thị kết nối, vừa hiện đại, vừa gắn kết tự nhiên và cộng đồng.

Từ góc độ thị trường, Evergreen có thể trở thành chất xúc tác cho một thế hệ dự án đô thị xanh tiếp theo, định hình xu thế phát triển bất động sản gắn với các tiêu chí quốc tế. Tác động này không chỉ giới hạn ở phạm vi một dự án riêng lẻ, mà còn mở ra khả năng hình thành mạng lưới các đô thị xanh tại Việt Nam, góp phần đưa tiến trình đô thị hóa gần hơn tới các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc.

Lê Hoài An
(Bài đăng trên Tạp chí Kiến trúc số 09-2025)