Nhiều nơi, người dân không muốn dời đi

Mong tái định cư tại chỗ

Giữa cái nóng như thiêu đốt, chúng tôi ghé lô Y, chung cư Hoàng Diệu ở Q.4 (TP.HCM). Theo kiểm định từ năm 2016, đây là một trong 16 chung cư cấp D, thuộc dạng hư hỏng nặng. Khu chung cư có hình chữ U với 3 lầu 1 trệt nằm lọt thỏm giữa hai khu chung cư cao tầng khang trang hiện đại. Quan sát cho thấy một phần mái chung cư đã hư hại nặng, được cư dân “vá víu”, che chắn bằng các vật liệu tạm bợ. Từng mảng bê tông lớn ở cột, kèo và trần bong tróc, nhiều nơi lòi cả sắt thép bên trong. Các căn hộ được bọc kín bởi hàng rào kiểu “chuồng cọp”, đồ dùng, tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.

Dù xuống cấp nghiêm trọng nhưng chung cư này có vị trí khá đắc địa, chỉ cách khu trung tâm TP một con sông. Đây cũng là lý do 48 hộ dân vẫn quyết tâm bám trụ, nhất là trong thời gian qua, chính quyền TP chưa có đề án cụ thể về bồi thường, giải tỏa, di dời.

Khi PV Thanh Niên đề cập kế hoạch di dời, giải tỏa chung cư đang được TP.HCM triển khai, ông Quang, một cư dân tại đây, thừa nhận: Sống ở chung cư cũ có một số bất tiện như không có bãi đậu xe, không có thang máy, căn hộ chật hẹp, đặc biệt là xuống cấp. Tuy nhiên, ở đây tiện lợi vì gần chợ, gần trường học, gần trung tâm TP, việc di chuyển và mưu sinh đều tiện lợi, dễ dàng. Do vậy bản thân ông và các hộ ở đây lâu nay đều không muốn di dời đi nơi khác. Tuy nhiên lần này, tâm lý của ông Quang đã thay đổi. “Tôi mới nghe nói hiện nay TP đã ban hành đề án cải tạo lại chung cư cũ với chính sách đền bù, tái định cư hấp dẫn. Diện tích tối thiểu bằng 1 – 2 lần đối với căn hộ tầng 1 và 1 – 1,5 lần đối với căn hộ tầng 2 so với diện tích căn hộ cũ. Đây là tin mừng cho bà con nên rất mong TP sớm thực hiện dự án để người dân có được căn nhà mới khang trang hơn, an toàn hơn”, ông Quang nói.

Trao đổi với chúng tôi, các hộ dân tại đây cho biết sau khi kiểm tra kết cấu tòa nhà và phát hiện nguy hiểm, công ty công ích đã tu sửa các hạng mục như gia cố lan can, sơn mới toàn bộ mặt tường chung cư. Địa phương cũng đã làm việc với người dân về vấn đề di dời, nhưng hai bên vẫn chưa thống nhất được về giá. Do vậy họ cũng lo ngại việc không còn chỗ để quay về khi nhà cũ bị phá dỡ trong khi đang ở nơi tạm cư và giá đền bù vẫn chưa được thống nhất.

Cách chung cư Hoàng Diệu không xa là chung cư Tôn Thất Thuyết (lô A, B, C) cũng nằm trong danh sách 16 chung cư cấp D. Theo thông tin từ UBND Q.4, hồi đầu năm 2023 đã xảy ra sự cố sập đà, sàn hành lang, tường lan can lối đi. Không chỉ vậy, tại các vị trí trước số nhà 101, 201, 205,

210 …, các cấu kiện cột, dầm, sàn bê tông, ban công bằng gạch đều nứt vỡ, có nguy cơ sụp đổ gây nguy hiểm. Để đảm bảo an toàn cho người dân, chính quyền đã chỉ đạo các đơn vị liên quan thực hiện gia cố khẩn cấp các vị trí nguy hiểm trong thời gian chờ thực hiện di dời. Dù khu chung cư bị xuống cấp phải “vá víu”, gia cố bằng các dầm thép nhưng theo ông Nguyễn Thế Ngọc (nhà 107B lô C), cư dân ở đây không muốn dời đi bởi “ở ngoài bong tróc bê tông nhưng bên trong vẫn y nguyên, chưa có vấn đề gì hết, chất lượng vẫn còn tốt. Tại chung cư, mỗi năm các hộ dân cũng đóng tiền mua sơn phết lại cho sáng”.

Ông Quang, ở chung cư Hoàng Diệu, kể thêm chính quyền TP từng kêu gọi người dân di dời đến nơi tạm cư ở Q.Bình Thạnh nhưng do quá xa nơi ở cũ khiến việc học hành của con cái cũng như đi lại của người lớn bị xáo trộn nên họ không đồng tình.”Dù căn hộ có hơi nhỏ, chật chội và xuống cấp nhưng người dân vẫn bám trụ lại vì đã quen với môi trường, công việc và cuộc sống ở đây. Nếu phải xây dựng lại, chúng tôi mong được tái định cư tại chỗ”, ông cho hay.

Tháo dỡ xong, đất bỏ hoang

Khu vực Q.10 là “thủ phủ” của chung cư cũ, với rất nhiều lô xây dựng từ trước năm 1975. Như cụm chung cư Ngô Gia Tự có đến 23 lô được xây dựng giai đoạn 1968-1970 gồm 1 trệt và 3 lầu. Từ đầu năm đến nay, trong quá trình chỉnh trang đô thị, chính quyền quận đã tổ chức di dời, giải tỏa, tháo dỡ được 6 lô, vẫn còn 17 lô chung cư xuống cấp, nguy hiểm nhưng người dân chưa di dời. Thực tế trong số này chỉ có 2 nơi được xây mới là cao ốc A và B Ngô Gia Tự, với tổng cộng 672 căn hộ.

Các cư dân sinh sống ở đây thừa nhận: Nhiều hạng mục tại các lô tại chung cư Ngô Gia Tự có dấu hiệu hư hỏng, xuống cấp rõ rệt, gây ảnh hưởng đời sống sinh hoạt. Các mảng tường cũ kỹ theo thời gian đã xuất hiện nhiều vết nứt toác, bong tróc, loang lổ. Những bó dây điện chằng chịt như mạng nhện, giăng khắp nơi gây mất an toàn PCCC. Ở hành lang chung cư, đồ đạc bày ngổn ngang, rác thải vứt đầy trên mái hiên… hết sức nhếch nhác, mất vệ sinh. Dù ban ngày nhưng các lối đi vào chung cư rất tối tăm, ẩm thấp.

Gắn bó với lô H của chung cư Ngô Gia Tự từ khi mới ra đời, bà Nguyễn Thị Kiều kể: Căn hộ của gia đình diện tích khoảng 45 m2 nhưng có đến 5 người ở. Do chung cư cũng có tuổi nên mỗi khi trời mưa, nhà thường bị rỉ nước từ tầng trên xuống. Những năm gần đây, việc sơn sửa, cải tạo bị bỏ bê khiến mọi thứ càng xuống cấp nhanh hơn. Bà chỉ mong sớm có phương án xây dựng lại để người dân ổn định cuộc sống và cũng bớt lo lắng.

Tuy nhiên, đa số cư dân cũng bày tỏ lo ngại vì với 16 chung cư cấp D, dù TP đã tiến hành tháo gỡ 5 chung cư nhưng chưa triển khai xây dựng mới. Như tại chung cư 47 Long Hưng (Q.Tân Bình) sau nhiều năm tháo dỡ, tại đây vẫn là bãi đất trống được quây tôn.

Tình trạng này cũng diễn ra ở nhiều nơi. Như trên địa bàn Q.Tân Bình có các khu chung cư 170-171 Tân Châu, 40/1 Tân Phước không tìm được nhà đầu tư tham gia. Hay khu chung cư 23 Lý Tự Trọng (Q.1) sau khi được phá dỡ năm 2020, đến tháng 8.2022, Sở Xây dựng phối hợp với Công ty Cổ phần địa ốc Down Town tổ chức lễ động thổ dự án xây mới dự án nhưng đến nay, nơi này vẫn là bãi giữ xe. Đó cũng là hiện trạng của lô E chung cư 518 Võ Văn Kiệt (Q.1), năm 2018, toàn bộ 38 hộ dân đã được di dời khẩn cấp nhưng đến nay vẫn chưa được xây mới và người dân vẫn phải sống tạm cư.