Sáng ngày 25/06/2025, tại Trung tâm Giao lưu Văn hóa Phố cổ Hà Nội – 50 Đào Duy Từ, quận Hoàn Kiếm, Hà Nội đã diễn ra Tọa đàm gỗ Đôi bàn tay hay tâm hồn người thợ do Wood hub Hà Nội, Ban Quản lý Hồ Hoàn Kiếm và Phố cổ Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể Thao Hà Nội, Tạp chí Kiến trúc – Hội KTS Việt Nam phối hợp tổ chức. Với sự tham gia của KTS Suntan Viengsima – một kiến trúc sư và thợ mộc đến từ Thái Lan, toạ đàm đã tạo ra một không gian giao lưu và phát triển chuyên sâu giữa các chuyên gia trong và ngoài nước.
Tọa đàm là sự kiện đầu tiên trong chuỗi hoạt động nhằm thúc đẩy hợp tác đào tạo trong lĩnh vực kiến trúc gỗ; Truyền cảm hứng về thiết kế gỗ và bảo tồn di sản kiến trúc gỗ; và cũng là những sự kiện đầu tiên chào đón Lễ hội Sáng tạo Hà Nội năm 2026 chuẩn bị diễn ra. Tới dự sự kiện có sự tham gia của lãnh đạo Sở Văn hóa Thể thao Hà Nội, Hội KTS Việt Nam, Hiệp hội Gỗ, Hội KTS Hà Nội, Đại diện Quận Hoàn Kiếm, đại diện các trường ĐH, Các Viện nghiên cứu Kiến trúc, Bảo tồn di sản, Viện khoa học xã hội, Các KTS trẻ, các nhà nghiên cứu, SV kiến trúc, Các cơ quan báo chí.
Khai mạc Toạ đàm, TS.KTS Phạm Tuấn Long, Chủ tịch Quận Hoàn Kiếm bày tỏ: “Gỗ đã đồng hành cùng dòng chảy phát triển của con người, từ các công trình kiến trúc, tới các vật dụng hàng ngày. Và nói không xa, thì trong các khu phố cổ tại Châu Á, không thể thiếu sự hiện diện của các công trình gỗ. Việt Nam cũng là một đất nước có rất nhiều các công trình cổ sử dụng vật liệu gỗ. Gỗ đã trở thành một văn hoá trong kiến trúc hay đời sống của con người Việt Nam. Vật liệu gỗ cho đến nay, với sự sáng tạo của các nghệ nhân, KTS, ngày càng được phổ biến hơn, với các giải pháp độc đáo, phù hợp. Hy vọng, toạ đàm, với kinh nghiệm từ các chuyên gia, sẽ mang tới nhiều kiến thức hữu ích cho công cuộc xây dựng, bảo tồn tại Việt Nam.”
KTS Đoàn Kỳ Thanh, một trong những người đã đóng góp rất nhiều cho sự kiện này cũng chia sẻ: “Khi tìm hiểu về kiến trúc gỗ, tôi thấy có rất nhiều kiến thức hữu ích, nhưng song song với đó, có rất nhiều điều mà tôi chưa hiểu biết về vật liệu này. Điều đó đã thôi thúc tôi tìm hiểu, tìm tòi kinh nghiệm chuyên sâu hơn. Tôi đã tìm đến các trường, các chuyên gia đào tạo về gỗ tại Thái Lan. Hiện nay, Việt Nam chưa có các chương trình đào tạo về kiến trúc gỗ, vậy nên, tôi hy vọng toạ đàm, sẽ mang tới những kiến thức bài bản về gỗ.”
Chia sẻ tại toạ đàm, KTS Suntan Viengsima đã chia sẻ trí tuệ/sự thông thái đáng học hỏi trong công việc thực hành kiến trúc gỗ và vai trò của người thợ mộc, từ những triết lý, nguyên tắc làm việc với gỗ, đến những hiểu biết khoa học, những kinh nghiệm khi làm việc với gỗ trong hành trình làm nghề, đào tạo KTS và bảo tồn di sản của mình. Ông cho rằng: “Thông qua sự tối giản, chúng ta sẽ tìm được sự hiểu – Thông qua sự hiểu, chúng ta sẽ đạt được sự ghi nhận, giá trị của vật liệu – Thông qua sự ghi nhận, chúng ta sẽ đạt được sự thông thái của chính công việc của chúng ta.”
Tham dự toạ đàm, KTS Suntan và các khách mời đã thảo luận rất sôi nổi, đặc biệt là các KTS trẻ trong quá trình đào tạo và các KTS làm nghề trong lĩnh vực bảo tồn di sản tại Việt Nam.
KTS. Phó Đức Tùng: “Tôi rất ấn tượng với bài thuyết trình, nó thay đổi tư duy của tôi rất nhiều. Tôi nghĩ đó nên được làm thành một cuốn cẩm nang. Bài thuyết trình cũng giúp tôi hiểu ra, chúng ta có thể sử dụng một cách tối thiểu nhất, nhưng đạt được hiệu quả nhất, sử dụng một cách vừa đủ cho từng chi tiết. Đồng thời, nó cũng mở ra cho tôi hiểu hơn về đồ gỗ. Giá trị của một đồ gỗ là những chi tiết bên trong, chứ không phải chỉ là những nét trạm trổ bên ngoài. Tôi cũng thấy rằng, sự thông thái bản địa, nên đi từ những chi tiết đơn giản nhất, và có những giải pháp tối ưu nhất, điều đó sẽ dễ đi vào công năng và các công trình của Việt Nam.”
KTS Nguyễn Hà: “Theo lịch sử tiến hoá của con người, theo dòng phát triển kiến trúc, không thể thiếu việc sử dụng gỗ trong công trình. Và ngày nay, khi việc đưa gỗ vào đời sống, tôi nghĩ có cũng là một vòng xoắn của kiến trúc mà thôi.”
KTS Trần Đức Hiển, chia sẻ thêm thông tin về phòng cháy chữa cháy đối với các công trình gỗ: “Các công trình gỗ hay gặp phải vấn đề về phòng cháy chữa cháy, nhưng sắp tới, bộ xây dựng đã có dự thảo những quy chuẩn, quy chuẩn trong phòng cháy chữa cháy trong công trình gỗ. Hy vọng trong thời gian tới sẽ có nhiều công trình gỗ tại Việt Nam.”
Nói về Phòng cháy chữa cháy, KTS Vũ Hoàng Sơn cũng chia sẻ kinh nghiệm làm việc về gỗ tại Thuỵ Sĩ, theo đó, gỗ có khả năng bền hơn cả sắt khi tiếp xúc với lửa. Đó cũng là một trong những sự phát triển của công nghệ gỗ. Theo KTS, chúng ra cần mở rộng tầm nhìn về công nghệ gỗ. “Tôi nghĩ KTS không nên chỉ hiểu về gỗ, mà nên hiểu về tất cả các vật liệu gỗ, để các sản phẩm tạo ra sẽ là vừa đủ.”
KTS Suntan Viengsima cũng bổ sung: “Gỗ khi cháy thành than, thì nhiệt độ sẽ tương đối ổn định, do đó các cụ ngày xưa hay dùng các tấm gỗ có kích thước lớn, vì các tấm này sẽ có khả năng chịu cháy lâu hơn. Đó cũng là khả năng chống cháy của gỗ mà các cụ đã nhìn thấy từ xưa. Đó là điều chúng ta cần học tập và phát triển theo đó.”
Thuỵ An – TCKT.VN
© Tạp chí kiến trúc