Ngày 28/10, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường, thảo luận liên quan Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về “việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý thị trường bất động sản và phát triển nhà ở xã hội từ năm 2015 đến hết năm 2023”.
Tại phiên họp này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng đã giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm.
Về vấn đề tiếp cận tín dụng của thị trường BĐS, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho rằng, đầu tư trong lĩnh vực BĐS có đặc điểm vốn đầu tư lớn với thời hạn dài. Do vậy, vốn đầu tư BĐS cần huy động từ nhiều kênh, và vốn của các ngân hàng chỉ là một kênh trong đó. Theo quy định của pháp luật hiện hành, các tổ chức tín dụng (TCTD) sẽ tự quyết định cấp tín dụng trên cơ sở thỏa thuận với khách hàng về mức cho vay, thời hạn, lãi suất.
Đặc biệt, khác với các doanh nghiệp kinh doanh thông thường, các TCTD ngoài việc hoạt động theo mục đích kinh doanh riêng của mình còn phải luôn luôn đảm bảo các tỷ lệ an toàn theo quy định của NHNN và phải đảm bảo thu hồi vốn để sẵn sàng chi trả cho người gửi tiền, nếu không có thể gây hệ lụy cho chính TCTD cũng như đối với an toàn của hệ thống và nền kinh tế.
Do vậy, ngay cả khi có các dự án khả thi, có khả năng trả nợ nhưng có thể NHTM vẫn từ chối cho vay bởi có thể thời hạn vay của dự án này không phù hợp với khả năng cân đối vốn của ngân hàng; hoặc do ngân hàng ưu tiên mục tiêu cấp bách khác hơn để bảo đảm an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng.
Tuy nhiên trên thực tế, tín dụng vào lĩnh vực BĐS tăng nhanh trong thời gian vừa qua và thường tăng trưởng tín dụng của BĐS cao hơn so với mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Hiện nay tổng dư nợ tín dụng BĐS lên đến 3,15 triệu tỷ đồng, chiếm khoảng trên 20% tổng dư nợ chung của nền kinh tế.
Thống đốc lưu ý đến trích dẫn Báo cáo số của Bộ Xây dựng (tại Hội nghị tháo gỡ và thúc đẩy thị trường BĐS phát triển lành mạnh, bền vững), chỉ ra vào nửa cuối 2022, tiếp cận tín dụng của thị trường BĐS rất khó khăn, ngay cả khi dự án có tài sản đảm bảo.
Thống đốc cho biết tại thời điểm đó xảy ra sự cố rút tiền hàng loạt tại SCB bắt đầu từ mùng 6/10/2022. Đây là một sự cố rút tiền hàng loạt, quy mô lớn, chưa từng có tiền lệ, ảnh hưởng lan truyền đến thanh khoản của hệ thống các TCTD và ảnh hưởng đến niềm tin của các nhà đầu tư nước ngoài và tỷ giá tăng lên mạnh. Lúc đó, NHNN đã phải đặt mục tiêu cao nhất là phải đảm bảo an toàn hệ thống và theo đó là phải đảm bảo khả năng chi trả cho người gửi tiền để tránh hoảng loạn tài chính.
Chính vì vậy, NHNN đã tăng lãi suất trong tháng 10/2022, cũng như chưa nới room tín dụng…, và thực hiện mọi biện pháp để đảm bảo cải thiện thanh khoản hệ thống. Khi thanh khoản hệ thống cải thiện, NHNN đã nới room tín dụng vào tháng 12/2022 và như vậy mới đem đến sự ổn định cho đến ngày hôm nay. Vào thời điểm đó, bản thân các TCTD cũng lo ngại rủi ro người dân có thể sẽ rút tiền tại TCTD của mình, cho nên các TCTD cũng rất thận trọng khi cho vay mới và đặc biệt là đối với các dự án BĐS có kỳ hạn dài.
Về nhận định về lãi suất còn cao, Thống đốc cho rằng doanh nghiệp đi vay bao giờ cũng muốn lãi suất vay thấp và nếu so với mong muốn của doanh nghiệp thì nhận định lãi suất còn cao bao giờ cũng đúng và là điều dễ hiểu.
Tuy nhiên, Thống đốc mong Quốc hội chia sẻ và ghi nhận, chia sẻ những cố gắng và những thành tựu mà NHNN cũng như các TCTD đã đạt được trong thời gian vừa qua. Cụ thể, trong bối cảnh lãi suất quốc tế rất cao thời gian qua nhưng mặt bằng lãi suất của Việt Nam lại được kiểm soát và lãi suất cho vay mới giảm khoảng 3% từ đầu năm 2022 đến nay. Khi doanh nghiệp và người dân khó khăn thì các TCTD cũng dành chính nguồn lực tài chính của mình để miễn, giảm lãi suất và phí cho doanh nghiệp và người dân và ước tính con số này lên tới 60 nghìn tỷ đồng – đây là một con số không nhỏ.
Theo Thống đốc NHNN, các khoản cho vay BĐS là kỳ hạn dài thì lãi suất thường cao hơn so với các khoản cho vay ngắn hạn. Bởi vì tiền gửi huy động kỳ hạn dài cũng có lãi suất cao hơn tiền gửi huy động ngắn hạn. Trong chỉ đạo điều hành, NHNN luôn chỉ đạo các TCTD tiết kiệm chi phí hoạt động để tiếp tục giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ cho doanh nghiệp và người dân. Cùng với đó tăng cường đơn giản hóa thủ tục hành chính để tiết kiệm thời gian, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng nói chung, tín dụng BĐS nói riêng.